Bir grup bilim insanı, insan gözünün doğal yollarla algılayamayacağı yepyeni bir renk keşfettiklerini duyurdu.
ABD’de gerçekleştirilen deneyde, katılımcıların gözlerine lazer darbeleri uygulandı ve retina üzerindeki özel hücreler uyarıldı. Bu uyarım sonucunda, katılımcılar bilim insanlarının “olo” adını verdiği mavi-yeşil tonlarında ve “hiçbir doğal renkle kıyaslanamayacak kadar doygun” bir rengi gördüklerini iddia etti.
Deneye dördü erkek biri kadın olmak üzere toplam beş kişi katıldı; hepsinin renk görüşü normaldi. Katılımcılardan üçü aynı zamanda araştırmanın ortak yazarlarıydı.
Katılımcıların bir gözünün göz bebeğine lazer ışını gönderildi. Deneyde kullanılan “Oz” adlı cihaz, aynalar, lazerler ve optik elemanlardan oluşan bir düzeneğe sahipti. Bu sistem, UC Berkeley ve Washington Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından önceden geliştirilmişti ve bu çalışmaya özel olarak güncellenmişti.
Gözün arkasında yer alan ve görmeyi sağlayan retina, ışığı elektrik sinyallerine çevirerek beyne iletir. Renkleri algılamamızı sağlayan “kon hücreleri”nin üç tipi bulunur: S (mavi), M (yeşil) ve L (kırmızı) dalga boylarına duyarlıdırlar. Normal şartlarda bir M hücresi uyarıldığında, ona komşu olan L ve/veya S hücreleri de etkilenir. Ancak bu deneyde lazer yalnızca M hücrelerini uyardı. Bu sayede, beyne doğal görmede oluşmayan, benzersiz bir renk sinyali gönderildi.
Katılımcılar, gördükleri rengi tanımlamak için bir renk ayar cihazında “olo”ya en yakın tonu belirlemeye çalıştı.
Bazı uzmanlar ise bu deneyde algılanan rengin gerçekten “yeni” bir renk olup olmadığının tartışmalı olduğunu belirtiyor. City St George’s Üniversitesi’nden görme bilimci Prof. John Barbur, çalışmada yer almadığını belirtirken, seçici kon hücrelerini uyarabilmenin “teknolojik bir başarı” olduğunu ancak yeni bir rengin keşfedildiği iddiasının “yorum meselesi” olduğunu söyledi.
Barbur, kırmızı kon hücrelerinin yoğun şekilde uyarılmasıyla algılanan “derin kırmızı” gibi, “olo”nun da kon hücrelerinin hassasiyetine bağlı olarak oluşan bir görsel izlenim olabileceğini ifade etti.
Araştırmanın ortak yazarı Prof. Ng, “olo”yu görmenin “kesinlikle teknik olarak çok zor” olduğunu kabul etti. Ancak bu bulgunun, renk körlüğü gibi renk ayrımı sorunları yaşayan bireyler için ne anlama gelebileceğini araştırmaya devam ettiklerini belirtti.
