Grip, sonbahar ve kış aylarında sıkça görülen, influenza virüsünün neden olduğu bir solunum yolu enfeksiyonudur. Bu yazıda grip aşısının nasıl çalıştığını, kimlere yapılması gerektiğini ve COVID-19 ile ilişkisini ele alacağız.
Grip Nedir ve Nasıl Yayılır?
Grip, influenza adı verilen bir RNA virüsünün neden olduğu mevsimsel bir hastalıktır. İnfluenza virüsü; A, B ve C olmak üzere üç alt türe ayrılır. İnfluenza A, dünya genelinde büyük salgınlara neden olabilirken, influenza B virüsü daha çok lokal salgınlara yol açar. İnfluenza C ise genellikle daha hafif seyreden vakalara neden olur. Virüs, hava yoluyla bulaşır ve hızlı mutasyon geçirme yeteneği sayesinde her yıl yeni alt türler ortaya çıkar.
Grip Aşısı Nasıl Çalışır?
Grip aşısı, vücudun bağışıklık sistemini influenza virüsüne karşı hazırlar. Aşı, virüsün zararsız hale getirilmiş partiküllerini içerir. Bu partiküller vücuda enjekte edildiğinde, bağışıklık sistemi virüsü tanır ve olası bir enfeksiyona karşı önceden hazırlık yapar. Grip virüsü sık sık mutasyona uğradığından, her yıl bir sonraki mevsimde yaygın olabilecek virüs türlerine karşı yeni bir aşı geliştirilir.
Grip Aşısı Çeşitleri
Grip aşıları, içerikleri ve uygulanma şekillerine göre farklı türlere ayrılır:
- Trivalan Aşı: Üç virüs türüne karşı geliştirilmiş bir aşıdır ve özellikle 65 yaş ve üzeri kişilerde kullanılır.
- Kuadrivalan (Dörtlü) Aşı: Dört farklı virüs türüne karşı koruma sağlar ve 6 aydan büyük çocuklar için önerilir.
- İntranazal Aşı: Burun yoluyla uygulanan ve canlı, zayıflatılmış virüs içeren bu aşı, güçlü ve uzun süreli bağışıklık sağlar.
Grip Aşısı Kimlere Yapılmalıdır?
Grip aşısı, özellikle risk grupları için önemlidir. Bu gruplar şunlardır:
- 65 yaş ve üzeri yetişkinler
- Hamile kadınlar (hamileliğin ilk üç ayından sonra)
- 6 aydan büyük çocuklar
-
- Kronik hastalığı olan bireyler (KOAH, diyabet, kanser vb.)
Ayrıca, 6 aydan küçük bebeklere grip aşısı yapılmaz; bunun yerine anne sütü ile beslenmeleri önerilir.
Grip Aşısı ve COVID-19 İlişkisi
COVID-19 ve grip virüslerinin birlikte enfeksiyon yapması durumunda, hastalık daha ağır seyredebilir. Grip aşısının, COVID-19’a karşı korunmada doğrudan bir etkisi yoktur, ancak gripten korunarak sağlık sisteminin üzerindeki yük azaltılabilir.
Grip Aşısı Ne Zaman Yapılmalıdır?
Grip aşısının koruyucu etkisinin başlaması yaklaşık iki hafta sürer, bu nedenle grip mevsiminden birkaç hafta önce, genellikle Ekim ayı sonuna kadar yapılması önerilir. Aşı, grip mevsimi boyunca (Ocak sonuna kadar) uygulanmaya devam edilebilir.
Grip Aşısı Nerelerde Yapılır?
Grip aşısı, hastaneler, sağlık merkezleri ve eczanelerde yapılabilir. Ayrıca bazı kamu kurumları, özel şirketler ve okullar da grip aşısı temin edebilir. Aşı öncesinde kişinin sağlık geçmişi değerlendirilir ve alerjik reaksiyon riski kontrol edilir.
Grip aşısı, grip enfeksiyonunun yayılmasını ve şiddetini azaltmada önemli bir koruyucu tedbirdir. Risk gruplarında özellikle tavsiye edilir ve her yıl düzenli olarak yenilenmesi önerilir. Aşı yaptırmadan önce mutlaka bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır.
