Başkan Trump, Çin’den, Meksika ve Kanada’dan yapılan yapılan tüm ithalatlara ek vergi uygulayabilmek için ekonomik acil durum ilan etti. 4 Şubat’tan itibaren geçerli olacak yeni tarifeye göre Kanada ve Meksika’ya yüzde 25, Çin’e ise yüzde 10 ek gümrük vergisi uygulanacak. Kanada’dan ithal edilen enerji kaynaklarında ise ek gümrük vergisi oranı yüzde 10 ile sınırlı kalacak.
Özellikle tarım sektöründe, Meksika ABD’ye en fazla meyve, sebze ve kuruyemiş ihraç eden ülke konumunda. Kanada ise ABD’nin en büyük kırmızı et tedarikçisi. Otomotiv endüstrisinde de bu iki ülke, ABD’nin ithalatının büyük bir kısmını karşılıyor. Ayrıca, ABD’ye yapılan ham petrol ithalatının yaklaşık yüzde 60’ı Kanada’dan geliyor. Bu nedenle yeni tarifelerin, ABD’de akaryakıt fiyatlarını yukarı çekebileceği öngörülüyor.
Elektronik sektöründe ise Çin en büyük tedarikçi konumunda bulunuyor. Oyuncaklar, mobilyalar ve plastik ürünlerde de Çin’den yapılan ithalat oldukça yüksek. Trump’ın seçim öncesi kampanyalarında söz verdiği gibi Çin’e uygulanan gümrük vergisi oranının yüzde 60’a ulaşması durumunda CTA, dizüstü bilgisayarlar ve tabletlerde yüzde 46, video oyun konsollarında yüzde 40 ve akıllı telefonlarda 26 oranında fiyat artışı görebileceğimizi raporlandırmıştı.
Kanada ve Meksika, ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı kapsamlı gümrük vergilerine karşılık Amerikan mallarına misilleme gümrük vergileri getirirken, her iki ülkedeki işletmeler ve tüketiciler pazar günü yeni ticaret savaşının kendilerini nasıl etkileyebileceğini sorguladı.
İlk olarak Kanada salı gününden itibaren 30 milyar Kanada doları (20 milyar euro) değerinde içecek, kozmetik ve kâğıt ürünleri dâhil olmak üzere Amerikan mallarına yüzde 25 oranında gümrük vergisi uygulanması kararını aldı. Binek araçlar, kamyonlar, çelik ve alüminyum ürünleri, bazı meyve ve sebzeler, sığır eti, domuz eti, süt ürünleri ve daha fazlasını içeren ikinci bir mal listesi yakında açıklanacaktı. Bu malların 125 milyar Kanada doları (83 milyar euro) değerinde olduğu tahmin ediliyor.
Meksika ise şu ana kadar herhangi bir oran ya da üründen bahsetmeksizin sadece misilleme gümrük vergileri uygulayacağını belirtti.
Ek tarife getirilen ülkeler arasında şimdilik biz yokuz ama bu ticaret savaşlarında dolaylı olarak ülkemizin de zarar göreceği kesin.
ABD’ye mal satmakta zorlanan Çin’in satamadığı malları pazarlamak için ABD dışındaki diğer ülkelere yükleneceğini tahmin etmek zor değil. Dolayısıyla ihracatçılarımız muhtemelen diğer pazarlarda daha yoğun bir Çin rekabeti ile karışılacak. Özellikle Çinli firmaların çok düşük maliyetlerle üretim yaptığı kalemlerde sıcak bir rekabet baskısını hissedeceğiz. Aynı şekilde ABD sınırında gümrük tarife engeli ile karşılaşan diğer ülke üreticileri de bizim için ABD dışı pazarlarda benzer baskı yaratabilir.
Yeni vergiler bunlarla da sınırlı değil. Başkan Trump, Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, özellikle Avrupa‘dan ithal edilen malların vergilendirilmesi konusunda “önemli bir şey yapmayı” planladığını belirterek bir soru üzerine “Avrupa Birliği’ne gümrük vergisi uygulayacak mıyım? Gerçek bir cevap mı istiyorsunuz yoksa size siyasi bir cevap mı vereyim?” dedi. Gazetecinin gerçek bir cevap istemesi üzerine Trump “kesinlikle, kesinlikle” dedi.
Ek vergi uygulaması açıklamasının ardından pazartesi günü borsada ve döviz kurunda da şiddetli değişimler oldu. Hafta sonu alınan kararın ardından ilk işlem gününde Asya’dan Avrupa’ya ve ABD’ye tüm borsalar çöktü ve kripto para piyasasında da çalkalanmalar yaşandı. Kayıplar 1 trilyon doları aştı. Trump’ın, cumartesi günü uygulamaya koyduğu 1.4 trilyon dolarlık ithal mala gümrük vergileri bir o kadar kayba sebebiyet vermiş oldu. Trump’ın ilk döneminde gümrük vergilerine tabi tutulan malların tutarı 380 milyar dolardı. Sadece ABD borsalarının açılışında piyasa öncesi işlemlerdeki kayıp 1.5 trilyon doları buldu. Goldman Sachs’a göre ABD piyasalarında yüzde 5 düşüş riski var. Bunun sebebi ise şirket kârlarında oluşacak kayıp. Goldman’ın şirket bilançolarına etkisindeki beklentisi ise yüzde 2-3 bandında. RBC Capital’a göre ise piyasalardaki düşüş yüzde 5-10 arasında değişecek.
