Al Gözüm Seyreyle: Hışvahan Ve Antep’in Hamamları

Antep denilince ilk aklımıza  gelen Kurtuluş Savaşında verdikleri bağımsızlık mücadelesi ve Gazi ünvanını nasıl aldıklarıdır. Şimdilerdeyse  tarih kokan sokaklarının arasında birbirinden lezzetli ve coğrafi işaret almış yemekleri geliyor. Bu kentin insanları yiyip içmeye kutsallık derecesinde bakıyorlar.

Yemek kültürü daha sabah kahvaltısıyla  başlıyor.  Sabah uyandığınızda ‘hadi güzel bir kahvaltı yapalım’ dediğinizde, kaşarından, antep peynirine , simit aşından menemene, ballı, pekmezli, tahinli, sıcacık lavaşla, tırnaklı pidesiyle, kaymağıyla, çeşit çeşit zeytiniyle, fıstıklı katmeriyle padişahlara layık masalarda ağırlanıyorsunuz. Hani kuş sütü eksik derler ya, isterseniz onu bile bulup masaya getirirler bundan eminim.

Memleketlerinde beni ağırlayan sevgili dostlarım Nesibe Sibel ve Merveyle ilk durağımız kahvaltı için Hışvahan oldu. Güler yüzlü personeli, büyüsü bozulmamış doğal haliyle adından da anlaşılacağı üzere burası bir han..

Hışva (Pamuk Kozası) Han olarak da bilinen bu han 1563-1577 yılları arasında Lala Mustafa Paşa’nın Halep ve Şam Beylerbeyliği görevinde bulunduğu yıllarda yapılmış olduğu söylenmektedir.Tek katlı hanlar gurubuna giren yapı Gaziantep’in en eski hanı. Hanın kuzey cephesinde yola açılan hacimlerin dükkan olarak, iç bölümde ise avluya açılan odaların yolcuların konaklamaları amacıyla, revaka açılan mekanların ise depo ve ahır olarak kullanıldığı düşünülmektedir.

Yapının inşaatında siyah ve beyaz kesme taş kullanılmış. Oldukça sade inşa edilen handa tek süsleme cümle kapısıymış. Kültür Yolu üzerinde yer alan ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilen Hışva Han, Tarihi Kentler Birliği (TKB) tarafından düzenlenen “Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışmasında” 15. Yıl Özel Ödülü’nü 2014 yılında almıştır. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından aslına uygun olarak restore edilen Hışva Han, 2016 yılı Ağustos ayında otel-restaurant-dükkan olarak hizmete girmiş.

Tarihi dokunun içinde bundan yüzlerce yıl önce bu handa kimlerin konaklamış olabileceğini düşünürken buluyorsunuz kendinizi. İpekyolunun yolcularının bu handa kaldığını, ne pazarlıklar yapıldığını, ne yorgunlukların çıkarıldığını ve duvarlara sinmiş sırların sizinle konuştuğunu düşlüyorsunuz. Sanki birazdan atlı bir yolcu gelecek ve ‘Hey hancı boş odan var mı?’ diye soracakmış gibi kapıyı gözlüyorsunuz. Karnınız doysa bile bu ruhani atmosferde biraz daha kalmak için kahvaltı keyfinizi de uzatıyorsunuz.

Kahvaltı bitip kalktığımızda taş kapıdan dışarı caddeye çıkınca sol tarafa dönüp köşeyi tekrar döndüğünüzde Hamam Müzesine ulaşıyorsunuz. Boş yere Antep’in Hamamları dememişler. Hamam kültürüne ait ne varsa burada sergileniyor. Hamam tasından, peştemala, takunyadan, nargileye, sabundan keseye her şey usulünce sergilenmiş. Damat hamamından, kırk çıkarmaya kadar her türlü ritüelin heykelleri de her bir odasında düzenlenmiş.

Geçenlerde sosyal medyada bir videoya denk gelmiştim. Avrupalılar sık sık banyo yapınca hastalanıp öleceklerini düşünürlermiş ve Anadolu’daki ve Orta Asya’daki insanlara sık yıkandıkları için  barbar gözüyle bakarlarmış. Çeşitli kaynaklarda da buna benzer bilgiler mevcut. Oysa geleneğimizde hamamların yeri başkadır. Gelin hamamı, güveyi hamamı, hamam sefası, tellak, takunya, kese gibi hamama özgü terimler hala günlük hayatımızda yerini korur. Gezerken kendi memleketimin hamamlarını düşündüm. Hala faaliyet göstermesine rağmen gittikçe daha az rağbet görmesi yüreğimi sızlattı. Yine de kaybolup gitmesini engellemek için böylesi güzel bir düşünceyi hayata geçirenleri yürekten kutluyorum.

Hamama giren terlermiş. Bizler bu sonbahar gününde terlemeye fırsat bulamadık ama şimdilik biraz mola verelim ve bizler Tahmis Kahvecisine doğru yollanırken, sohbetimize  kahvelerimizi içerken devam edelim ne dersiniz…